آب بندی فونداسیون: چرا، چگونه و با چه روش‌هایی؟
فونداسیون یا پی ساختمان، بخشی از سازه است که وظیفه انتقال بارهای سازه به خاک را دارد. فونداسیون باید به گونه‌ای طراحی و اجرا شود که بتواند مقاومت، پایداری و دوام سازه را تضمین کند. یکی از عوامل مهم در راستای تحقق این هدف، آب بندی فونداسیون است. این فرایند آب بندی منتج به جلوگیری از نفوذ آب به داخل فضای زیر زمین و ممانعت از هرگونه تاثیر منفی آن بر سازه خواهد شد. در این مقاله، به بررسی راهکارها، مزایا و چالش‌های آب بندی فونداسیون خواهیم پرداخت و سعی خواهیم کرد که سوالات شما را پاسخگو باشیم. با ما همراه بمانید.
تعریف و اهمیت آب بندی فونداسیون
این عملیات مهندسی که با هدف جلوگیری از نفوذ آب به داخل فضای زیرزمین و تاثیر منفی آن بر سازه انجام میشود، باعث میشود که سطح رطوبت در داخل فضای زیر زمین کاهش یافته و نتیجتا، ریسک خوردگی، ترکیدگی، نشست، قارچ‌زایی و سایر عارضه‌های نامطلوب کمتر شود. آب بندی فونداسیون همچنین باعث محافظت از عایق‌های حرارتی و صوتی، لوله‌کشی، سیستم‌های الکتریکی و تاسیسات داخل فضای زیر زمین میگردد.
معایب و خسارات ناشی از عدم آب بندی فونداسیون
آب بندی نکردن پی ساختمان، ممکن است منجر به خسارات جبران‌ناپذیر برای سازه شما شود. برخی از این خسارات شامل خوردگی و ترکیدگی بتن و آرماتور، تغییر شکل و نشست ساختمان، رشد میکروب ها و قارچ های حساسیت زا و بیماری زا در داخل ساختمان، نقص در عایق‌ها و تاسیسات، کاهش ارزش فروش و افزایش هزینه‌های تعمیر و نگهداری میشود. بنابراین، آب بندی فونداسیون را جدی بگیرید. اجرای بهترین عایق استخر، بهترین عایق فوندانسیون و … را از ما در مجموعه برکه بخواهید.
جدول روش‌های آب‌بندی فونداسیون
| روش آب‌بندی | مواد مورد استفاده | مزایا | معایب |
|---|---|---|---|
| ایزوگام | قیر و الیاف | مقاوم در برابر رطوبت بالا، نصب آسان | بوی نامطبوع، نیاز به حرارت برای نصب، عمر مفید محدود |
| عایق‌های پلیمری | رزین‌های اپوکسی، پلی اورتان | چسبندگی بالا، مقاومت شیمیایی خوب، تنوع در رنگ و بافت | نیاز به سطح کاملاً تمیز و خشک، هزینه نسبتا بالا |
| عایق‌های نانو | نانو ذرات | نفوذ در عمق سطح، مقاومت در برابر سایش، ضد آب و لک | هزینه بالا، نیاز به اجرای دقیق |
| ملات‌های سیمانی آب‌بند | سیمان، مواد افزودنی آب‌بند | مقاومت بالا، سازگاری با بتن، اقتصادی | زمان خشک شدن طولانی، نیاز به مهارت فنی |
| ژئوممبران | پلی اتیلن، پلی پروپیلن | مقاومت بالا در برابر نفوذ آب، عمر طولانی | نیاز به نصب دقیق، هزینه نسبتا بالا |
انواع فونداسيون و شرایط آب بندي آنها
فونداسيون‌ها بر اساس عمق و شکل آنها، به دو دسته کلی سطحی و عمیق تقسیم میشوند. فونداسيون‌های سطحی زمانی استفاده میشوند که خاک زیر سازه دارای مقاومت بالایی بوده و عمق گودبرداری کم باشد. انواع فونداسيون‌های سطحی عبارت‌اند از: فونداسيون نواری، گسترده، صفحه‌ای و رادير. از طرف دیگر، فونداسيون‌های عمیق برای پایه‌گذاری سازه‌هایی که خاک زیر آنها کم مقاومت است، مناسب هستند. این نوع فونداسيون‌ها به دو دسته کلی تقسیم میشوند: فونداسيون پيل که از ستون‌های فلزی یا بتنی تشکیل شده و فونداسيون چاه که از حفره‌های دایره‌ای پر شده با بتن ساخته میشود.
شرایط آب بندي فونداسيون به نوع و شکل آن، شرایط خاک، سطح آب زیر زمینی در محل، نحوه بارگذاري و میزان مقاومت بتن مورد استفاده بستگی دارد. به طور کلی، هر چه عمق و شکل فونداسيون پیچیده‌تر باشد، نیاز به آب بندي بالاتر است. همچنین، هر چه خاک ضعیف‌تر بوده و یا سطح آب زیر زمینی بالاتر باشد، ضرورت انجام آب بندی بالاتر خواهد بود.
در این مقاله، با توجه به نوع رایج خاک در ایران و فونداسیونهایی که بیشتر استفاده میشوند، به روش‌های آب بندي فونداسيون‌های سطحی مانند نواری و گسترده می‌پردازیم. نفوذ آب و رطوبت در زیر زمین ساختمان‌های خود را جدی بگیرید. گروه مهندسی برکه با 15 سال تجربه درخشان در زمینه آب بندی فونداسیون، می‌تواند به شما راهحلهایی قابل اعتماد و مقرون به صرفه ارائه دهد. شماره ۰۹۱۲۸۵۹۸۶۵۰ را بگیرید و نیاز خود را با کارشناسان ما مطرح کنید تا راهنمایی کسب کنید. ما هر روز پاسخگوی شما هستیم.
روش‌های آب بندي فونداسيون
روش‌های آب بندي فونداسيون را میتوان به دو دسته کلی تقسيم کرد. ما برای مشخص بودن مسیر، از حروف A و B برای مشخص کردن این دو نوع استفاده میکنیم. این دو دستهی کلی عبارتند از:
- نوع A: پوشش مقاوم در برابر نفود آب
- نوع B: بتن مقاوم در برابر نفود آب
جدول مواد مناسب برای آب‌بندی فونداسیون
| ماده | کاربرد | مزایا | معایب |
|---|---|---|---|
| رزین اپوکسی | پوشش دهی سطوح، آب‌بندی ترک‌ها | چسبندگی بالا، مقاومت شیمیایی خوب، تنوع در رنگ و بافت | نیاز به سطح کاملاً تمیز و خشک، هزینه نسبتا بالا |
| قیر و گونی | ایزولاسیون سنتی | مقاوم در برابر رطوبت بالا، هزینه نسبتا پایین | بوی نامطبوع، نیاز به حرارت برای نصب، عمر مفید محدود |
| عایق‌های نانو | پوشش دهی کلیه سطوح، ایجاد لایه محافظتی | نفوذ در عمق سطح، مقاومت در برابر سایش، ضد آب و لک | هزینه بالا، نیاز به اجرای دقیق |
| ملات‌های سیمانی آب‌بند | آب‌بندی سطوح بتنی، پر کردن ترک‌ها | مقاومت بالا، سازگاری با بتن، اقتصادی | زمان خشک شدن طولانی، نیاز به مهارت فنی |
آب بندي فونداسیون نوع A: پوششهای مقاوم در برابر نفود آب
تعريف و اصول عملکرد پوششهای آب بندي نوع A
مصالح مورد استفاده در این روش، به صورت یک لایه محافظ روی سطح فضای زیرزمین از قبیل دیوارها، کف و سقف نصب میشوند. این پوشش‌ها با ایجاد یک مانع ضد نفوذ، جلوگیری از ورود آب به داخل فضای زیر زمین را تضمین میکنند. اصل عملکرد پوششهای نوع A براساس تفاوت فشار هیدروستاتیکی بین داخل و خارج فضای زیرزمین است؛ به عبارت دیگر، این پوشش‌ها با افزایش مقاومت در برابر نفوذ آب، باعث کاهش فشار آب در داخل فضای زیر زمین میشوند و در نتیجه جریان آب را به حداقل می‌رسانند.
انواع پوششهای آب بندی فونداسیون نوع A و مزایا و معایب هر یک
پوششهای آب بندی نوع A را میتوان به چهار دسته تقسیم کرد:
- آب بندی رطوبتی: این پوشش‌ها فقط جلوگیری از نفود رطوبت به داخل فضای زیر زمین را انجام می‌دهند و در برابر فشار آب، مقاومت خاصی ندارند. پوششهای رطوبتی معمولا از جنس پلی‌اتیلن، پلی‌پروپیلن، پلی‌استر، پلی‌اورتان و چسب‌های مخصوص هستند. مزایای این پوشش‌ها شامل قیمت پایین، نصب آسان و عدم نیاز به تجهیزات خاص است و معایب این پوشش‌ها را میتوان شامل عدم مقاومت در برابر فشار آب، عدم تحمل دمای بالا و خوردگی شیمیایی بر شمرد.
- آب بندی فونداسیون هیدروستاتیک: پوششهای آب بندی هیدروستاتیک از نفوذ آب تحت فشار به فضای زیر زمین جلوگیری میکنند و تا ۱۰۰ کیلوپاسکال فشار را تحمل میکنند. پوششهای هیدروستاتیک از مواد مختلفی مانند بتن، سیمان، خاکستر، شيشه، ژئوممبران و ژئوکامپوزيت ساخته میشوند. این پوشش‌ها مزایایی همچون مقاومت در برابر آب، دما و خوردگی و البته، قابليت تعمير (بر خلاف نوع رطوبتی) را در خود دارند؛ اما همچنین دارای معایبی نيز هستند که شامل قيمت بالا، نصب حساس، نياز به تجهيزات خاص و عدم سازگاري با سطوح نامنظم میشوند.
- آب بندی فونداسیون هیدروفوب: پوششهای ضد آب هیدروفوب با بهرهگیری از خاصيت آبگريزی خود، جلوی نفوذ آب به فضای زیر زمین را ميگيرند. این پوشش‌ها با کم کردن تنش سطحي آب، قابليت نفوذ آن را در منافذ سطحی کاهش ميدهند. پوششهای مذکور معمولا از رزينهای سيليکات، سيلان، سيلوکسان و سيلانول تشکيل شدهاند. از مزایای این پوشش‌ها میتوان به هزينهی مناسب، نصب آسان، عدم نياز به تجهيزات خاص، همخواني با سطوح مختلف و قابليت تعمير و از معایبشان به عدم تحمل فشار آب بالا، عدم مقاومت در برابر دمای بالا و خوردگی شيميایي و کاهش کارایی در طول زمان اشاره کرد.
- آب بندی فونداسیون کریستالی: پوششهای کریستالی آب بند، با آب و بتن واکنش شيميایي داده و از نفود آب به فضای زیر زمین جلوگيري ميکنند. این پوشش‌ها با ايجاد کریستال‌های ضد نفوذ در منافذ بتن، مسیر جریان آب را مسدود ميکنند. پوششهای کریستالی معمولا از سیمان، سیلیس، آلومینات و کربنات ساخته شدهاند و تحمل فشار آب بالا، مقاومت در برابر دمای بالا و خوردگی شيميایي، همخواني با سطوح مختلف و قابليت تعمير از ویژگیهای مهم آنها هستند. توجه داشته باشید که معایب این پوشش‌ها شامل هزينه بالا، نصب حساس و دقيق، نياز به تجهيزات خاص و عدم کارایی در سطوح خشک هستند.
روش‌های اجرای پوششهای آب بندی نوع A و نکات مهم در این زمینه
نحوه اجرای پوششهای گروه A به نوع و جنس پوشش بستگی دارد. برخی از روش‌های متداول عبارت‌اند از:
- رول کردن: در این روش، پوشش به صورت رول یا حلقه بر روی سطح فضای زیرزمین قرار داده شده و با استفاده از چسب، میخ، پیچ یا قلاب به سطح متصل میشود. روش رول کردن برای پوششهای پلاستیکی، ژئوممبران و ژئوکامپوزیت مناسب است.
- ریختن: پوشش را به صورت مایع یا پودر روی سطح زیرزمینی که مد نظر است ریخته و با قلمو، برس، اسپری یا تخته آن را بر روی سطح پخش میکنیم. این روش برای پوششهای ساخته شده از سیمان، شيشه، سيليکات یا کريستال کاربرد دارد.
- تزريق: سومین روش، روش تزریق است که در آن، پوشش را به صورت مایع یا ژل روی ترکهای موجود در سطح تزریق میکنیم و با سوراخ کاری، فنر، لوله یا سیم آن را بر روی سطح نفود می‌دهیم. روش تزریق برای پوششهای سیلان، سیلوکسان و سیلانول، روش مناسبی محسوب میشود.
برای اجرای پوششهای آب بندی فونداسیون نوع A، سطح فضای زیر زمین باید ابتدا تمیز، خشک و صاف شود. برای این منظور، می‌توانید از چسب، ملات، گچ و دیگر مصالح مناسب برای آماده سازی سطح و از گراندینگ، پولیشینگ، جلا دادن و سایر روش‌های موجود برای صاف کردن سطح استفاده کرد؛ سپس پوشش را به صورت یکنواخت و بدون نقص بر روی سطح فضای زیر زمین گذاشته یا پخش کنید و مراقب باشید که با لبه‌ها، گوشه‌ها، نقاط تقاطع و تاسیسات فضای زیرزمین در تماس کامل باشد. در نهایت پوشش را به مقدار و مدت لازم خشک کنید و بازدید، نگهداری و تعمیر آن را به صورت منظم انجام دهید.
آب بندی فونداسیون نوع B: بتن مقاوم در برابر نفود آب
تعریف و اصول عملکرد بتنهای آب بندی نوع B
بتنهای آب بندی فونداسیون مورد استفاده در روش B، گروهی از بتنهای خاص هستند که با استفاده از افزودنیهای مختلف، خواص ضد نفود و مقاومت در برابر فشار آب را پیدا کردهاند. این بتنها با کاهش نفوذپذیری، افزایش تراکم و پر کردن منافذ و ترکهای بتن، جلوگیری از ورود آب به داخل فضای زیر زمین را امکانپذیر می‌سازند.
انواع بتنهای آب بندی نوع B و مزایا و معایب هر یک
بتنهای نوع B را میتوان در سه دستهی کلی بررسی کرد:
- بتنهای آب بندی فونداسیون با افزودنیهای شیمیایی: این بتنها با استفاده از افزودنیهای مخصوص شیمیایی مانند انواع پلیمر، سوپرپلاستیسایزر، ضد یخ، ضد خوردگی و ضد قلیا، خواص ضد نفود و مقاومت در برابر فشار آب را بدست میآورند. مزایای این بتنها را میتوان شامل کاهش دادن نفود قابل توجه پذیری، تراکم مناسب، پوششدهی کامل منافذ و ترک‌ها و افزایش مقاومت فشاری، کششی و خمشی دانست. نکته مهم در این میان، عدم سازگاری این بتنها با برخی از سیمان‌ها و آرماتورها است که باید با توجه به نظر متخصصین، نوع مناسب انتخاب شود.
- بتنهای آب بندی فونداسیون با الیاف: بتنهای الیافی نوعی بتن هستند که با اضافه کردن الیاف مختلف از جمله فولاد، پلی‌پروپیلن، پلی‌اتیلن، پلی‌آمید، شيشه و فیبر کربن به مخلوط بتن، خواص ضد نفود و مقاومت در برابر فشار آب را کسب کردهاند. این بتنها دارای مزایا و معایبی هستند که در ادامه به آنها اشاره میکنیم. از جمله مزایای بتنهای الیافی میتوان به کاهش نفوذپذیری، ترکیدگی و منافذ بتن، افزایش مقاومت فشاری، کششی، خمشی و چسبندگی بتن، جذب انرژی و جبران رطوبت در بتن، کاهش هزینه‌های نگهداری و تعمیرات و نهایتا، افزایش عمر سازه اشاره کرد. معایب بتنهای الیافی را هم میتوان به این صورت برشمرد که این بتنها، نياز به دقت و کنترل در نوع (برای سازگار بودن با سایر مصالح سازه) دارند، شکل، طول و توزيع الياف در بتن باید به دقت مورد توجه قرار بگیرد و نهایتا، باید دانست که کارایی این بتن در شرایط خشکی کاهش مییابد.
- بتنهای آب بندی فونداسیون با نانوذرات: با افزودن ذرات کربنات، نانوکلسيم سيليکات هيدرات و نانوکلسيم هيدروکسيد به مخلوط بتن، بتنهای نانو تولید میشوند که خواص ضد نفود و مقاومت در برابر فشار آب بسیار خوبی دارند. بتنهای نانو نفوذپذیری بسیار پایین و تراکم خیلی خوبی را ارائه میکنند و میتوانند به خوبی منافذ یا ترکهای موجود در بتن عادی را پوشش دهند. مقاومت فشاری، خمشی و کششی آنها در سطح بالایی است و خواص مکانیکی، حرارتی و عایقبندی آنها کاملا بهبود یافته است. به عنوان تنها ویژگی منفی، میتوان قیمت بالای این نوع متریال را مد نظر قرار داد.
روش‌های اجرای بتنهای آب بندی نوع B و نکات مهم در این زمینه
این روش‌ها، به نوع و جنس بتن آب بندی نوع B بستگی دارند. برخی از روش‌های رایج عبارت‌اند از:
- ترکیب: در این روش، افزودنیهای شیمیایی، الیاف یا نانوذرات به هنگام تهیه بتن ترکیب میشوند.
- پوشش: در روش دوم، الیاف یا نانوذرات به عنوان پوشش بتن روی آن پاشیده شده و خواص آب بندی و مقاومت بتن را بهبود میبخشند.
- تزريق: در سومین روش، با تزریق کردن مواد شیمیایی، الیاف یا نانوذرات (بسته به نیاز) در سطح یا عمق بتن، خصوصیات آب بندی فونداسیون و مقاومت بتن را تقویت میکنند.
برای اجرای بتنهای آب بندی فونداسیون نوع B، لازم است که ابتدا نوع و مقدار افزودنی‌ها، الیاف و نانوذرات را بر اساس دستورالعمل تولیدکننده و استانداردهای معتبر مشخص کنید. سپس سطح فضای زیر زمین را از هرگونه آلودگی، رطوبت، ناهمواری و ترک پاک کنید و بعد، با استفاده از چسب، ملات، گچ و دیگر مصالح مناسب، آن را آماده اجرای بتن کنید. در هنگام تهیه و اجرای بتن، مراقب باشید که نسبت آب به سیمان، دما، رطوبت و هواپذیری بتن مناسب باشد و به صورت یکنواخت و بدون حفره در فضای زیر زمین ریخته شود. حتما زمان کافی را برای خشک شدن بتن در نظر بگیرید.
چالش‌های آب بندی فونداسيون
آب بندی فونداسیون نیاز به دقت، کیفیت و رعایت استانداردهای مربوطه دارد. این عملیات هزینه بر و پیچیده است و نمی‌تواند با یک روش ساده انجام شود؛ بلکه باید حداقل دو روش آب بندی با هم ترکیب شوند تا از عدم نفوذ آب به فونداسیون اطمینان کامل حاصل کنیم. در این عملیات، باید به شرایط خاک، سطح آب زیر زمینی، نوع و شکل فونداسیون و مقاومت بتن توجه شود. هرگونه خطا یا تخلف در اجرای آب بندی فونداسیون ممکن است منجر به خسارتی جبران ناپذیر در سازه شود.
جمع بندی
در این مقاله، ما به بررسی راهکارها، مزایا و چالش‌های آب بندی فونداسیون پرداختیم. به عنوان چند نکته مهم، باید ذکر کنیم که برای انتخاب روش آب بندی مناسب برای فونداسیون، نیاز است که عوامل مختلفی مانند شرایط خاک، سطح آب زیرزمینی، نوع و شکل فونداسیون، مقاومت بتن و هزینه‌های اجرا و نگهداری را در نظر بگیرید. همچنین، نیاز است که حداقل دو روش آب بندی با هم ترکیب شود تا اطمینان از کارایی و اثربخشی آب بندی فونداسیون به دست آید.
به عنوان نکته پایانی، ضروری است که در اجرای آب بندی فونداسیون از مصالح، تجهیزات و نیروی انسانی معتبر و مجرب استفاده کنید تا پروژه با رعایت دقت، کیفیت و استانداردهای مربوطه اجرا گردد. برای این امر، پیشنهاد میکنیم که به گروه مهندسی برکه اعتماد کنید. ما با 15 سال سابقه در زمینه آب بندی فونداسیون، آب بندی زیر زمین، آب بندی فشار منفی و آب بندی کلیه قسمت های ساختمان می‌توانیم خدمات با کیفیت و اقتصادی به شما ارائه دهیم. فقط کافی است که با شماره ۰۹۱۲۸۵۹۸۶۵۰ تماس بگیرید و نیاز خود را به کارشناسان مجرب ما بگویید. ما هر روز از ساعت 8 تا 21 و در روزهای تعطیل، از ساعت 9:30 الی 15 پاسخگوی شما هستیم.
از چه مصالحی برای آب بندی فونداسیون استفاده میشود؟
مصالح مختلفی از جمله پوششهای پلاستیکی، ژئوممبران، ژئوکامپوزیت و بتنهای خاص با افزودنیهای شیمیایی، الیاف و نانو ذرات، در این امر استفاده می¬شوند.
چه زمانی باید آب بندی را در فونداسیون پروژه انجام دهم؟
آب بندی فونداسیون باید در مرحله ساخت پی ساختمان و قبل از اجرای سازه‌های بالادستی انجام شود.