عایق کاری استخر ژئوممبران

بررسی مزایا و چالش‌های عایق کاری استخر ژئوممبران

عایق کاری استخر ژئوممبران: یکی از چالش‌های اساسی در بحث استخرسازی، مقاوم‌سازی و آب بندی مناسب با در نظر گرفتن شرایط و کاربرد استخر است. با وجود پدید آمدن انواع روش‌های عایق کاری قدیمی و جدید انتخاب بهترین روش نیازمند بررسی و تبحر کارشناسانه است.

در سال‌های اخیر ورق‌های ژئوممبران توانسته‌اند راه حل پیشرفته و در عین حال آسانی برای عایق‌بندی باشند. استفاده عایق کاری استخرهای کشاورزی و پرورش ماهی، کانال‌های آب و فاضلاب تنها بخشی از کاربردهای این نوع از پوشش‌های پلیمری است.

هدف از ارائه این مطلب نیز معرفی مزایا و ویژگی‌های عایق بندی استخر ژئوممبران به زبانی ساده و غیرتخصصی است. در ابتدا ژئوممبران را توضیح داده و سپس نحوه اجرای این نوع از آب بندی را شرح داده‌ایم. در انتها نیز گفته‌ایم چرا باید برای پروژه عایق کاری به گروه مهندسی برکه مراجعه کرد.

ژئوممبران چیست؟ ویژگی‌ها و مزایای آن کدامند؟

ژئوممبران (Geomembrane) نوعی عایق پیش ساخته هستند که برای نصب آن‌ها نیازی به ایجاد بستر یا زیرساخت خاصی نیست. این ورق‌های پلاستیکی از جنس پلیمرهایی نظیر پلی وینیل کلراید (PVC) یا پلی اتیلن سنگین (HDPE) بوده و به عنوان کاور ضد آب نفوذناپذیر در عایق کاری استخرها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ویژگی‌های ژئوممبران

مقاومت بالا در برابر انواع شرایط محیطی مهم‌ترین و بارزترین ویژگی این دسته از ورق‌های ژئوسنتتیک است. میزان نفوذناپذیری ژئوممبران به حدی است که برای نگهداری و عایق کاری استخرهای حاوی مواد شیمیایی نیز می‌توان از آن استفاده کرد.

کاربرد ژئوممبران

شاید به نظر برسد که عایق کاری استخر ژئوممبران برای مصارف کشاورزی اصلی‌ترین کاربرد این ورق‌ها است که می‌توانید از طریق گروه مهندسی برکه اقدام به خرید و نصب کنید. اما استفاده از ژئوممبران به همین مورد خلاصه نشده و از آن‌ها در صنایع مختلف از جمله موارد زیر هم بهره برده می‌شود.

• احداث و عایق کاری استخرها در شیلات

از آن جایی که پلی اتیلن ماده‌ای خنثی بوده و با دیگر ترکیبات شیمیایی واکنش نمی‌دهد، خاصیت چسبندگی هم ندارد. بنابراین یک گزینه کاملا ایده‌‌آل در عایق کاری استخرهای پرورش آبزیان است. چرا که خزه و جلبک در آن جا به کف و دیواره‌ها نمی‌چسبد.

• استفاده از ژئوممبران در صنایع شیمیایی، پتروشیمی، نفت و گاز

مقاومت، استحکام بالا و عدم ترکیب با دیگر مواد سبب شده است که برای عایق کاری مخازن اسیدی، نفتی، گازی یا پتروشیمی از این ورقه‌ها استفاده شود. چرا که علاوه‌بر نگهداری از مواد، از آلودگی محیط زیست هم پیشگیری می‌شود.  

• استفاده در ساختمان سازی

یکی دیگر از کاربردهای ورق‌های ژئوممبران به ویژه نوع PVC آن، در صنایع عمران و شهرسازی است. چون بسیار منعطف بوده و در همه‌ی قسمت‌ها حتی گوشه‌ها قابل نصب بوده و می‌تواند جایگزین مناسبی برای بتن باشد. از دیگر موارد استفاده این ورق‌ها در عمران عبارتند از:

• ایزولاسیون فونداسیون
• عایق کاری و بسترسازی سدها
• محافظت از سقف و دیواره‌های تونل‌های تازه احداث شده در مقابل آب‌های زیرزمینی
• پیاده‌سازی بستر و عایق‌بندی سدهای باطله در معادن
• استفاده در معادن طلا، روی و مس جهت پیشگیری از مخلوط شدن لیچینگ‌ها (محلول‌های شیمیایی) با آب‌های زیرزمینی و خاک
• عایق استخرهای تبخیری خالص‌سازی انواع نمک
• محافظت از بتن در برابر فرسایش و مواد شیمیایی
• ایزولاسیون بام سبز و روف گاردن

• استفاده در سایت‌های پسماند و فاضلاب‌ها

حفاظت از محیط زیست و مدیریت پسماندها از دیگر کاربردهای مهم ژئوممبران است. در سایت‌های دفن زباله (لندفیل) اغلب برای عایق‌کاری و جلوگیری از آلوده شدن آب با مواد آلاینده از این ورق‌ها استفاده می‌شود. همچنین از ژئوممبران به عنوان کاور و پوششی بر روی لندفیل استفاده می‌شود تا هم بوی بد گازهای تولیدشده را کم کنند و هم از تجزیه مواد توسط خورشید و یا نفوذ باران به زباله‌ها جلوگیری شود.

عایق کاری مخازن نگهدارنده فاضلاب‌ها و تصفیه خانه‌های پساب خانگی و شهری به دلیل تماس با خاک از دیگر کاربردهای ورق زئوممبران به شمار می‌آید. در ساختن دریاچه‌های مصنوعی نیز مانند عایق کاری استخر ژئوممبران، به منظور آب بندی و پیشگیری از تخریب خاک از این ورق‌ها کمک گرفته می‌شود.

انواع ورق ژئوممبران

با توجه به افزایش کاربردهای ورق ژئوممبران، امروزه انواعی از آن‌ها در مدل‌ها و جنس‌های مختلف در بازار عرضه شده است. اما 5 نوع پرکاربرد آن از نظر جنس پلی اتیلن عباتند از:

1. ژئوممبران سبک (LDPE)
2. ژئوممبران سنگین (HDPE)
3. ژئوممبران با چگالی کم (VLDPE)
4. ژئوممبران پی وی سی (PVC)
5. ورق RPP
6. ورق TRP

ژئوممبران سبک چیست؟

این نوع از ورق‌ها از پلی اتیلن سبک (Liner Low Density Polyethylene) ساخته شده‌اند. با آن که ژئوممبران سبک بسیار منعطف بوده اما از پیوند مولکولی ضعیفی برخوردار هستند. در نتیجه در مقابل چالش‌های محیطی مثل نور خورشید یا دماهای خیلی سرد یا گرم استحکام خود را از دست می‌دهند. بنابراین بیشتر از آن‌ها در ایزولاسیون مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ژئوممبران سنگین چیست؟

جنس اکثر پوشش‌هایی که از آن‌ها به عنوان عایق کاری استخر ژئوممبران یاد می‌شود، همین نوع پلی اتیلن سنگین (High Density Polyethylene) است. در ساختار این نوع پلیمر از 97 درصد پلی اتیلن استفاده شده است که سبب شده انعطاف‌پذیری بالا به همراه مقاومت مناسب از ویژگی‌های اصلی ژئوممبران HDPE به حساب ‌آید.

ژئوممبران PVC چیست؟

این دسته از ورق‌ها که به ژئوممبران نرم (Polyvinyl Chloride) یا پلی وینیل کلراید نیز معروف بوده، از کشسانی و انعطاف‌پذیری بسیار بالایی برخوردار هستند. این ورق‌ها در ابعاد و ضخامت‌های گوناگون در دو نوع تک لایه و دو لایه در بازار به فروش می‌رسد.

چرا از ژئوممبران برای عایق استخرهای کشاورزی و پرورش ماهی مناسب است؟

ژئوممبران از جنس پلاستیک فشرده و در عین حال منعطف است که می‌تواند کار عایق بندی را طوری انجام دهد که در برابر عوامل بیرونی و تنش‌های محیطی استخر کوچک‌ترین آسیبی نبیند. همچنین قیمت عایق کاری استخر ژئوممبران بسیار باصرفه‌تر و کمتر از سایر روش‌های آب بندی بوده و برای پروژه‌های استیجاری به دلیل قابلیت انتقال بهترین است.

حفظ و نگهداری آب اصلی‌ترین دغدغه‌ی سازندگان استخر است. هر چه سازه درصد بیشتری آب را در خود ذخیره کند و اتلاف کمتری داشته باشد، پروژه موفق‌تر بوده است. در استخرهای کشاورزی و پرورش‌های ماهی علاوه‌بر این موضوع نفوذناپذیری و عدم ترکیب آب با بستر زیرین استخر و مواد شیمیایی از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است.

عایق کاری استخر ژئوممبران به چه صورت انجام می‌شود؟

برای آب بندی استخرها بهتر است از قبل با مشاوران گروه مهندسی برکه صحبت کنید تا پس از بررسی و کارشناسی منطقه، بهترین نوع عایق بندی را برای شما انتخاب کنند. اگر قرار است که از ژئوممبران استفاده شود، پس از برآورد هزینه‌ها و عقد قرارداد، عملیات نصب به سرعت آغاز خواهد شد. اما سؤال اساسی که اینجا مطرح می‌شود قیمت عایق بندی استخر با ژئوممبران چقدر است؟

هزینه عایق کاری استخر ژئوممبران چقدر است؟

در محاسبه عایق بندی به جز هزینه نصب، مهم‌ترین بخش هزینه‌ها مربوط به قیمت ورق ژئوممبران است. چرا که برخلاف اکثر پوشش‌ها، استفاده از این روش بسترسازی نمی‌خواهد و فقط نیاز به خرید ورق و نصب آن‌ها است؛ همین امر سبب صرفه‌جویی زیادی در هزینه‌ها می‌شود.

اما در عایق کاری استخر ژئوممبران از یک پوشش دیگر به نام ژئوتکستایل نیز استفاده می‌شود که هزینه خرید آن نیز در قیمت کلی تأثیرگذار خواهد بود. از ژئوتکستایل می توان به عنوان عایق میانی در بین بستر خاکی و ورق ژئوممبران نام برد.

ژئوتکستایل چیست و چه کاربردی دارد؟

زئوتکستایل‌ها (Geotextile) پوششی نمدی شکل از جنس پلی‌استر و پلی‌پروپیلن که به پارچه ژئوممبران نیز مشهور است. از آنجایی که بستر خاک یکدست نبوده و در آن سنگ‌های ریز و درشتی قرار دارد، ممکن است به ورق‌های ژئوممبران آسیب وارد کنند. بنابراین جهت جلوگیری از این مشکل ابتدا لایه نرمی را روی بستر اولیه قرار می‌دهند تا به مرور زمان فشار آب باعث سوراخ شدن عایق نشود.

ژئوتکستایل خود دارای دو نوع بافته شده و نبافته است. در ژئوتکستایل بافته شده همانند پارچه الیاف به صورت تار و پود بهم بافته شده‌اند. این نوع مستحکم‌تر هستند اما به علت زهکشی پایین بیشتر در جاهایی که نیاز به مقاومت بالا است (مانند جاده‌سازی) استفاده می‌شود.

در مقابل ژئوتکستایل نبافته ساختاری شبیه نمد داشته و در عایق کاری استخر ژئوممبران بیشتر این نوع که به موکت هم معروف است، کاربرد دارد. زهکشی بالا در کنار هزینه پایین و به صرفه از ویژگی‌های اصلی این نوع پوشش است. موکت نیز برحسب گرماژ (وزن در هر مترمربع) از ضخامت‌های مختلفی برخوردار است که بسته به محل احداث یکی از آن‌ها انتخاب می‌شود.

روش نصب ژئوممبران در استخرها

برای شروع، تیم فنی گروه مهندسی برکه، پس از گودبرداری استخر، اقدام به پاکسازی و آماده‌سازی سطح می‌کند. این کار به منظور مسطح کردن کف و دیواره انجام می‌گیرد. در مرحله بعد، پایه‌های نگهدارنده‌ای از جنس سنگ، بتن یا چوب در نقاط مختلف جهت محافظت از ورق‌ها نصب می‌شود.

گام بعدی در عایق کاری استخر ژئوممبران، اندازه‌گیری و برش ورق‌ها است؛ سپس آن‌ها را با استفاده از روش فشاری یا حرارتی و یا جوشکاری در محل موردنظر نصب می‌کنند. برای استحکام هر چه بیشتر نیز محل اتصالات را چسب مخصوص می‌زنند. در انتهای کار برای جلوگیری از آفت‌زدگی و نور خورشید روی آن‌ها را با مواد یا خاک می‌پوشانند.

مزایای عایق کاری استخر ژئوممبران

عایق‌ بندی به این روش به دلایل زیر در بین کشاورزان و صاحبان استخرهای پرورش آبزی بسیار محبوب است. گروه مهندسی برکه نیز سعی دارد با اجرای صحیح و اصولی عایق بندی در کوتاه‌ترین زمان و بهترین شکل ممکن، بر مزایای عایق کاری با ژئوممبران بیفزاید. مهم‌ترین این مزایا عبارتند از:

• جلوگیری از هرگونه نشتی
• صرفه‌جویی در مصرف آب
• قیمت مناسب و به‌صرفه
• عدم نیاز به ساخت دیواره بتنی، سیمانی و …
• سرعت بالای نصب
• عمر طولانی
• قابلیت جمع‌آوری و نصب در مکان دیگر
• قابل استفاده هم در مناطق سردسیر و هم گرمسیر
• پوشش کامل و مستحکم
• امکان نصب لوله در دیواره یا کف استخر
• مقاوم در برابر اشعه ماورابنفش
• عدم چسبیدن جلبک و خزه به دیواره‌ها یا کف استخر
• قابل استفاده در استخر با هر نوع شکل و اندازه‌ای
• مقاومت بالا در برابر تنش‌های محیطی
• عدم خوردگی یا جویدگی توسط جانوران
• در صورت بروز هر گونه مشکل قابل تعمیر
• بسیار منعطف با کشسانی بالا
• غیرقابل واکنش با مواد شیمیایی
• عدم تورم یا ایجاد فرورفتگی به علت انحلال
• غیرقابل تصعید در اثر حرارت

معایب استخر ژئوممبران

اصلی‌ترین مشکل ژئوممبران در اجرا و نصب آن‌ها است که حتما باید توسط متخصص انجام شود. همچنین تهیه ورق استاندارد و مرغوب از دیگر ارکان موفقیت در پروژه عایق کاری استخر ژئوممبران به شمار می‌آید و در غیر این صورت پروژه با ضرر مالی زیادی مواجه خواهد شد. برخی از راه‌های تشخیص ورق استاندارد عبارتند از:

روش‌های تشخیص ژئوممبران مرغوب

1. دارای علائم استاندارد و نشانه کیفی
2. میزان رضایتمندی مشتریان
3. گارانتی
4. بررسی مشخصات فنی
5. اعتبار و سابقه تولیدکنده
6. نظرات کارشناسان

چرا گروه مهندسی برکه گزینه مناسبی برای پروژه‌های عایق کاری استخر با ژئوممبران است؟

با توجه به مطالب گفته شده و لزوم خرید ورق استاندارد و نصب اصولی آن‌ها به عنوان دو عامل اصلی در اجرای صحیح پروژه، پیشنهاد ما استفاده از خدمات گروه مهندسی برکه برای جلوگیری از هرگونه مشکل یا خسارت احتمالی است. پس بهتر است قبل از هر کاری ابتدا با مشاوران ما صحبت کرده تا شما را به طور کامل با نحوه انجام دقیق عایق کاری استخر ژئوممبران و سایر خدمات همچون عایق کاری استخر در تهران و سایر شهرها از طریق شرکت آگاه سازند.