🌿 استخر ذخیره آب باران: حفاظت از منابع آبی با گروه مهندسی برکه

استخر ذخیره آب باران

ذخیره کردن آب باران همواره از جمله مهم‌ترین مواردی بوده است که ایرانیان به آن توجه داشته‌اند. دلیل اصلی این موضوع را می‌توان به اهمیت بسیار زیاد ذخیره آب در فصول گرم سال آن هم در کشوری خشک همچون ایران ارتباط دارد. اگرچه در گذشته از مواردی همچون آب انبار جهت انجام این امر استفاده می‌شد، اما امروزه با کمک استخر ذخیره آب باران می‌توان به راحتی حجم عظیمی از این آب را در اختیار داشت.

استخرهای مخصوص ذخیره آب باران به ما اجازه می‌دهند تا همواره آب موردنیاز جهت انجام امور مختلف را در اختیار داشته باشیم و از آن به نحو احسن بهره ببریم. این استخرها در مدل‌های گوناگونی ساخته می‌شوند که هر یک از آن‌ها دارای مزایای مختص به خود است. با ما همراه باشید تا در این متن از برکه تمامی مشخصات و کاربردهای استخرهای ذخیره آب باران را مورد بررسی قرار دهیم.

این استخرها را می‌توان در چه مناطقی به کار برد؟

استخرهای مخصوص ذخیره آب باران هیچ محدودیتی از نظر محل نصب ندارند، اما طبیعتاً در مناطقی که نیاز به ذخیره آب بیشتر حس می‌شود از محبوبیت بالاتری برخوردار خواهند بود.

به عنوان مثال، در بخش‌هایی از ایران که پیش از این قنات‌ها و یا آب انبارها مورد استفاده قرار می‌گرفتند، می‌‌توان به سراغ چنین استخرهایی رفت و از مزایای متنوع آن‌ها بهره برد. به طور کلی، مناطق دارای آب و هوای خشک یا نیمه خشک بهترین گزینه جهت ساخت این نوع استخرها محسوب می‌شوند.

البته، این بدان معنا نیست که نمی‌توانیم از این استخرها در مناطق پربارش استفاده کنیم. تغییرات اقلیمی در سال‌های اخیر موجب شده است که بسیاری از مناطق پر بارش نیز از نظر میران بارندگی دچار مشکلات شدیدی بشوند. ممکن است امسال یک روند بارشی عالی را پشت سر بگذاریم، اما در چند سال آتی خبری از بارندگی نباشد. به همین جهت، باید به سراغ راهکارهایی برویم که به ما اجازه می‌دهند آب موردنیاز خود را از طریق بارش تأمین کنیم.

علاوه بر این، باید به این نکته توجه داشته باشیم که مواردی همچون حفاری بی‌رویه چاه‌های آب موجب خشک شدن اکثر سفره‌های زیرزمینی در ایران شده است. این موضوع وقتی اهمیت می‌یابد که بدانیم آب موردنیاز بسیاری از مناطق کشاورزی در ایران از همین طریق تأمین می‌شود. بنابراین، لازم است با به کارگیری راهکارهای صحیح نسبت به حل چنین مشکلاتی اقدام کنیم.

استخر مخصوص ذخیره آب یک راهکار ساده، اما کاربردی و بادوام جهت حل این مشکل است. این استخرها می‌توانند جایگزینی عالی برای چاه آب و یا قنات باشند، البته اگر به شکل مناسبی از آن‌ها بهره ببریم. با توجه به این موارد جای تعجبی ندارد که چرا این نوع استخرها در سال‌های اخیر محبوبیت بسیار زیادی در کشور ما پیدا کرده‌اند و اکثر کاربران مشتاق به کسب اطلاعات در مورد نحوه کار آن‌ها هستند.

مدل‌های مختلف استخرهای مخصوص ذخیره آب کشاورزی

همان‌طور که در ابتدای متن گفته شد، امروزه از روش‌های مختلفی به منظور ایجاد یک استخر ذخیره آب باران استفاده می‌شود. همین امر موجب شده است تا در حال حاضر شاهد چندین مدل گوناگون از این استخرهای جذاب باشیم. در واقع می‌توان بیان کرد که با توجه به کاربردها و نیازهای کاربران در مناطق گوناگون، این استخرهای نیز دارای ساختارهای متنوعی هستند تا بتوان به کمک آن‌ها به تمامی خواسته‌های افراد پاسخ داد.

استخرهای ذخیره آب به شکل مدفون

اولین گزینه‌ای که باید به آن اشاره کنیم، مدل مدفون از استخرهای مخصوص ذخیره‌سازی آب است. احتمالاً مي‌پرسید که این استخرها باید در چه مناطقی به کار گرفته شوند و چرا دارای ساختار مدفون هستند؟ در پاسخ به این پرسش باید بگوییم که استخرهای ذخیره آب به شکل مدفون بیشتر مناسب مناطقی هستند که باد به شدت در آن‌ها می‌وزد.

اگر در منطقه‌ای زندگی می‌کنید که بادخیر است، توصیه می‌شود که از بین مدل‌های مختلف استخرهای ذخیره آب باران به سراغ مدل مدفون بروید. این استخرها به نحوی ساخته می‌شوند که در زیر زمین قرار بگیرند و در نتیجه آب موجود در درون آن‌ها به دلیل فعالیت‌های جوی هیچ مشکلی پیدا نکند.

همان‌طورکه می‌دانید حرکت باد می‌تواند انواع خاک و گرد و غبار را وارد آب کند، اما با انتخاب این مدل از استخرها دیگر لازم نیست که به فکر چنین مشکلاتی باشیم.

استخرهای ذخیره آب به شکل مدفون جزو پرکاربردترین انواع استخر در کشور ما محسوب می‌شوند. در واقع نیمی بیشتر از کلیه استخرهایی که بدین شکل ساخته شده‌اند از همین روش پیروی می‌کنند. در این استخرها شاهد آن هستیم که لبه‌های کناری بالاتر از سایر بخش‌ها قرار می‌گیرد. این امر موجب می‌‌شود تا دسترسی به آب درون استخر به کمک مواردی همچون پمپ‌های مختلف و یا کف کش‌ها به راحتی صورت بگیرد.

استخرهای نیمه مدفون

بیایید تصور کنیم در محلی قرار گرفته‌ایم که خاک محیط مناسب برای خاکبرداری نیست. طبیعتاً در این شرایط نمی‌‌توانیم به سراغ گزینه‌هایی همچون استخرهای مدفون برویم. این امر منجر به ایجاد هزینه‌های بسیار زیادی می‌شود که با ساختار کلی استخر ذخیره آب باران در تضاد است. علاوه بر این، در پاره‌ای از موارد، سطح زیرین خاک پر از سنگ خواهد بود و به همین دلیل نمی‌توان از استخرهای مدفون استفاده کرد. پس چاره چیست؟

در این حالت باید از یک مدل دیگر استخر ذخیره آب استفاده کنیم که به آن استخر نیمه مدفون گفته می‌شود. برای ساخت این نوع استخرها باید ابتدا تا میزان مشخصی خاکبرداری را ادامه دهیم و سپس با کمک همان خاک نسبت به خاکریزی لبه‌های استخر اقدام کنیم. این امر موجب می‌شود تا بدون برخورد با لایه‌های سنگی و موارد مشابه، به یک استخر بزرگ و کاربردی دسترسی داشته باشیم. به علت ارتفاع بالاتر این مدل استخرها می‌توان تنها با کمک لوله‌گذاری و حتی بدون نیاز به استفاده از پمپاز آب را خارج کرد.

این امر منجر به آن می‌شود که هزینه‌های ساخت استخر ذخیره آب به شکل مناسبی کاهش پیدا کند. از جمله نکات مهمی در به کارگیری این نوع استخرها باید به آن توجه کرد، روش خاکبرداری و همچنین آزمایش کردن خاک است. باید مطمئن باشیم که خاک به کارگرفته شده در لبه‌های استخر از کیفیت قابل قبولی برخوردار است.

استخرهای مرتفع یا سطحی

مدل دیگر استخر ذخیره آب باران با نام استخر مرتفع یا سطحی شناخته می‌شود. در این استخرها عملاً نیازی به خاکبرداری نیست. در واقع حتی دیگر آن خاکبرداری ساده موجود در روش دوم (استخرهای نیمه مدفون) نیز به امری غیر ضروری تبدیل می‌شود. استخرهای سطحی بیشتر مناسب مکان‌هایی هستند که محدودیت خاصی از نظر تغییرات اقلیمی و یا وزیدن باد وجود ندارد.

برای ساخت این استخرها باید خاک‌ریزی را به طور کامل بر روی سطح زمین انجام دهیم. این امر خود پیچیدگی چندان زیادی ندارد و به همین جهت می‌توان به سادگی به سراغ آن رفت. شایان ذکر است که در استخرهای مرتفع نیز نیازی به استفاده از پمپ و یا کف کش نخواهیم داشت، زیرا آب به صورت اتوماتیک و به دلیل نیروی جاذبه خارج می‌شود. نگهداری از این استخرها نیز به سادگی صورت می‌گیرد و نیاز به بهره‌گیری از تکنولوژی‌های خاصی وجود ندارد.

این استخرها را می‌توان به وسیله چه موادی ساخت؟

به منظور ساخت استخرهای مربوط به ذخیره آب باران می‌توانیم به سراغ مصالح گوناگونی برویم. همین امر به ما اجازه می‌دهد تا استخری را ایجاد کنیم که دقیقاً با شرایط محیطی و همچنین میزان بودجه هماهنگی دارد. از جمله مهم‌ترین مصالح مورد استفاده در این زمینه باید به ورق یا عایق ژئوممبران اشاره کنیم.

ژئوممبران به دلیل مقاومت بسیار بالا در برابر عوامل محیطی مختلف یک انتخاب عالی در این رابطه شناخته می‌شود. در استخرهای خاکی همواره از ورق ژئوممبران به عنوان یک عایق کمک گرفته می‌شود. این ورق‌ها به مرور زمان مقاومت خود را از دست نمی‌دهند و همواره می‌توان از آن‌ها به عنوان یک گزینه عالی یاد کرد.

به منظور ساخت استخرهای ذخیره آب باران می‌توان به سراغ بتن رفت. نحوه استفاده از بتن برای ساخت این نوع استخرها شامل به کارگیری یک سری فرایند‌های ویژه است که تنها متخصصان مجرب و معتبر با آن‌ها آشنایی دارند. به عنوان مثال، اینکه از بین بتن مسلح و یا غیر مسلح کدام گزینه باید انتخاب شود سوالی است که فقط این افراد توانایی پاسخ دادن به آن را دارند.

در سال‌های اخیر شاهد آن بوده‌ایم که از مصالح دیگری به منظور ساخت انواع استخرهای ذخیره آب باران نیز استفاده شده است که از بین آن‌ها باید به آجر اشاره کنیم. معمولاً در این حالت پس از ساخت استخر از یک روکش سیمانی بر روی آن استفاده می‌شود تا بتوان اطمینان یافت که استخر مدنظر به خوبی آب را در خود نگهداری می‌کند.

مورد نهایی، ساخت استخرها با کمک سنگ و سیمان است. پس ساخت این نوع استخرها، به منظور ایجاد یک لایه عایق باید به سراغ ایزوگام برویم. ایزوگام بهترین و مهم‌ترین نوع عایق در چنین استخرهایی به شمار می‌رود که می‌توان به کمک آن از بابت عدم نفوذ آب استخر به درون سطح زیرین اطمینان پیدا کرد.

از آب این استخرها می‌توان در چه مواردی استفاده کرد؟

آبی که درون استخر ذخیره آب باران ذخیره می‌شود عملاً برای هر نوع کاربردی به غیر از شرب مناسب است. شما می‌توانید از آب ذخیره شده در این نوع استخرها برای انواع فعالیت‌های کشاورزی و همچنین فعالیت‌های صنعتی استفاده کنید. اگر استخر ساخته شده از کیفیت مطلوبی برخوردار باشد، می‌توان از آب موجود در آن به منظور تأمین آب موردنیاز جهت پرورش ماهی نیز استفاده کرد. البته این امر حتماً باید پس از تعیین کیفیت کلی آب صورت بگیرد تا مشکلی برای شیلات به وجود نیاید.

هزینه ساخت استخر برای ذخیره کردن آب باران

هزینه ایجاد این نوع استخرها به چند عامل مختلف وابسته است که در کنار هم قیمت نهایی را مشخص می‌کنند. مهم‌ترین فاکتور را می‌توان اندازه و یا حجم کلی استخر دانست.

قاعدتاً ساخت استخرهای عظیم جهت ذخیره آب نسبت به استخرهای کوچک‌تر به هزینه بیشتری نیاز دارد، زیرا مراحل خاکبرداری و یا عایق‌کاری بیشتر به طول می‌انجامد.

علاوه بر این موارد، هزینه عواملی دیگری همچون جابه‌جا کردن مصالح، هزینه طراحی کلی استخر، هزینه نیروی انسانی و… نیز باید در نظر گرفته شود. شاید این امر در نگاه اول هزینه‌بر باشد، اما می‌توان بیان داشت که چنین استخرهایی به سادگی هزینه‌های مربوط به خود را جبران می‌کنند و لازم نیست که در این زمینه نگرانی خاصی داشته باشید.

بهره‌گیری از کارشناسان و مشاوران

به منظور ساخت هر نوع استخر ذخیره آب باران باید با کارشناسان و مشاوران مجرب ارتباط داشته باشید. حتی مراحل به ظاهر ساده ساخت این استخرها از جمله مرحله خاکبرداری باید به صورت تخصصی صورت بگیرد، در غیر این صورت نمی‌توان به نتیجه موردانتظار دسترسی پیدا کرد. کارشناسان و مشاوران مجرب می‌توانند به کلیه پرسش‌های شما پاسخ داده و راهنمایی‌های لازم را در اختیارتان قرار دهند.

سخن پایانی

در کشورهایی که جزو کمربند خشک جهان هستند، حفظ کردن آب باران از قدیم الایام ضرورت داشت است. این موضوع را می‌توان به راحتی در کشور خودمان نیز مشاهده کرد. یکی از بهترین روش‌های مربوط به ذخیره‌سازی آب باران آن است که استخرهای ویژه‌ای را به همین منظور احداث کنیم. در واقع با کمک استخرهای مخصوص ذخیره‌سازی آب باران می‌توان به راحتی به حجم زیادی از آب دسترسی پیدا کرد.

این استخرها را می‌توان در ابعاد گوناگونی ساخت و از جمله مهم‌ترین کاربردهای آنان می‌توان به تأمین منابع آب برای کشاورزی و یا امور صنعتی اشاره کرد. در صورتی که قصد دارید چنین استخرهایی را در اختیار داشته باشید، باید با متخصصان و کارشناسانی مشورت که در این زمینه دارای تجربه هستند. برکه آماده است تا شما کاربران گرامی را در این زمینه یاری کند. هم اکنون با ما تماس بگیرید.